Voor het januarinummer van Sociaal Bestek schreef ik samen met Tolja van de Bilt het artikel “Sociale media inzetten voor arbeidsbemiddeling“. In het artikel verkennen we de mogelijkheden die sociale media biedt bij arbeidsbemiddeling. We stellen dat sociale media mensen sneller aan een baan kan helpen, maar dat de ‘mainstream’ sociale media daar niet altijd geschikt voor zijn. Wij stellen voor om geavanceerdere vacaturebanken te gebruiken en een versimpelde versie van LinkedIn in te zetten bij het matchingsproces. Ook verkennen we de mogelijkheden van Hyves en kijken we naar onze zuiderburen voor het gebruik van beroepsbeelden.
Klik hier om het artikel te downloaden (.pdf). De volledige tekst vind je na de ‘Klik hier om verder te lezen’.
* Tolja van de Bilt is docent aan de Academie voor ICT en Business aan de Avans Hogeschool in Breda en oprichter van 2Bright.
Sociale media inzetten voor arbeidsbemiddeling
Inleiding
In dit artikel gaan we in op de manier waarop social media bij kan dragen aan bestaande vormen van arbeidsbemiddeling. Social media is een verzameling van communicatiekanalen die mogelijk zijn dankzij het internet. Ieder kanaal kan op zijn eigen manier ingezet worden ten behoeve van arbeidsbemiddeling.
Social media bij arbeidsbemiddeling
Op dit moment zijn het vooral de commerciële re-integratie- en outplacementbedrijven die social media inzetten om sneller een baan te vinden voor de cliënt. Eerder zijn we ingegaan op online communities voor de klant , maar Werkpleinen kunnen ook social media gebruiken om hun klanten een compleet pakket aan diensten rond sociale zaken, werkgelegenheid en inkomen te bieden.
Een vaak gehoord argument is dat social media alleen geschikt is voor middelbaar- en hoogopgeleiden om zichzelf onder de aandacht te brengen bij potentiële werkgevers. Maar dit is niet alleen voorbehouden aan hoogopgeleiden. Iedereen kan gebruik maken van social media om aan een baan te komen, mits de werkzoekende zich op trede drie of vier van de re-integratieladder bevindt. Binnen de sector werk en inkomen kan het een verlengstuk zijn van de instrumenten die de werkcoach op dit moment al gebruikt. Vrij eenvoudig zijn de competenties en/of vaardigheden van de cliënt – die de werkcoach toch al in kaart brengt – ook te verspreiden via social media. Dit profiel kan de cliënt heel goed gebruiken om zich online op de kaart te zetten. In combinatie met zijn curriculum vitae heeft de cliënt een een volledig online profiel. Dat profiel kan hij, samen met het bericht dat hij op zoek is naar werk, aan de mensen in zijn netwerk sturen.
Sociale Werkvoorziening Promen zet eigen medewerkers in de virtuele etalage. In het kader van de pilot “SW & MKB, samen aan het werk” worden profielen met daarin de de competenties en/of vaardigheden van een cliënt online gezet. Het betreft op dit moment alleen nog de “moeilijk plaatsbaren” van de organisatie. Het profiel van de cliënt is beknopter dan een volledig curriculum vitae. Dit maakt het zeer geschikt voor verspreiding in sociale netwerken. De ondernemer kan op basis van dit profiel gemakkelijk bepalen of hij een nadere kennismaking wil.
Van ‘overheid als probleemoplosser’ naar ‘eigen netwerk’
Sinds een aantal jaar is het beleid van de overheid er op gericht om burgers zo snel mogelijk van een uitkering aan een baan te helpen. De verschillende uitkeringen zijn nu slechts een tijdelijke voorziening. Burgers moeten zo snel als zij kunnen uit die tijdelijke voorziening en aan het werk. In aansluiting daarop is een ontwikkeling zichtbaar waarbij de overheid niet langer direct de helpende hand uit steekt. Het is steeds meer de norm om uit te gaan van de kracht van de cliënt. De Eigen Kracht Conferenties zijn een voorbeeld waarbij “het aanspreken van eigen kracht en zelf de verantwoordelijkheid nemen voor een situatie” centraal staat. Dit is weliswaar een voorbeeld uit het domein van de maatschappelijke zorg, maar deze ontwikkeling zet ook door binnen het domein werk en inkomen. We voorzien een trend waarbij de overheid werkzoekenden zal aansporen om nog actiever zelf op zoek te gaan naar werk. Daarbij kan het voor de werkzoekende nuttig zijn eerst in zijn eigen (online) netwerk te zoeken. Familie staat vaak dichtbij, maar ook vrienden en vrienden van vrienden kunnen helpen bij de zoektocht naar werk.
Social media die het zoeken naar werk in het netwerk mogelijk maken
Er is een grote kans dat een cliënt via social media verbonden is met zijn familie, vrienden en vrienden van vrienden. Hyves is zo’n medium. Hyves is een sociale netwerksite die zich richt op netwerken van vrienden. Met 8,5 miljoen Nederlandse leden is Hyves in potentie een uitstekend medium om een baan te zoeken. Met dit grote aantal Nederlandse leden is de helft van de Nederlanders te vinden op Hyves. Daar leggen de leden online verbindingen met elkaar en brengen zij hun netwerk op één plaats overzichtelijk bij elkaar. Vanuit die centrale plaats is het makkelijk in één keer zijn netwerk te informeren over het feit dat de werkzoekende op zoek is naar werk. Familie, vrienden en vrienden van vrienden zijn onder handbereik. Via deze online verbinding kan de werkzoekende zijn profiel met daarin de competenties en/of vaardigheden die de werkcoach in kaart heeft gebracht en het curriculum vitae doorsturen aan zijn netwerk om een baan te zoeken.
Een tweede social media kanaal om een baan te zoeken is LinkedIn . LinkdeIn is een sociale netwerksite die zich richt op zakelijke relaties. Maar LinkedIn heeft een aantal essentiële beperkingen. Allereerst is LinkedIn nogal overweldigend. Het heeft erg veel mogelijkheden die voor een groot aantal gebruikers (werkzoekenden) niet relevant zijn. De ontelbare mogelijkheden maken het voor de werkzoekende juist lastiger om de weg te vinden. Samen met het ontbreken van de juiste internetvaardigheden die een rol spelen bij het vinden van de juiste op internet gepubliceerde vacatures kan dit bestempeld worden als een groot probleem.
Ten tweede is de site ook nog eens Engelstalig. Dat is een grote barrière voor veel werkzoekenden. Wanneer we kijken naar het cliëntenbestand van de werkpleinen is het aannemelijk dat een groot deel van de cliënten niet makkelijk met Engelstalige websites uit de voeten kunnen. Dit voorbeeld geeft aan dat men bestaande social media niet zonder meer kan gebruiken om vraag en aanbod met elkaar te matchen. Werkcoaches moeten hierin rekening houden met de doelgroep ze begeleiden. Een complexe Engelstalige website als LinkedIn is niet geschikt voor deze doelgroep.
Om deze problemen te overkomen is een aangepaste versie van LinkedIn nodig. De website moet in het Nederlands zijn opgesteld en bovendien moeten de teksten op de website taalniveau B1 hebben. Dat is het taalniveau dat 65% van de Nederlanders goed begrijpt . Ook moet deze variant van LinkedIn een beperkte hoeveelheid mogelijkheden aanbieden aan de werkzoekende. De werkzoekende moet zijn curriculum vitae opgeven en zijn competenties en/of vaardigheden die door de werkcoach in kaart zijn gebracht. Dit kan hij eventueel aanvullen met een profielfoto. Pas dan is LinkedIn voor deze doelgroep een bruikbaar medium om zich te profileren naar werkgevers.
Wat werkgevers moeten doen om het zoeken naar werk mogelijk te maken
Het goed kunnen matchen tussen vraag en aanbod vergt ook een inspanning van de werkgever. De wijze waarop vacatures tot op heden zijn opgesteld is zeer cliënt-onvriendelijk. De meeste vacatures spreken niet tot de verbeelding. Bovendien lijkt het in de meeste vacatures of de werkgever vraagt om een schaap met vijf poten. Dat werkt afschrikwekkend. Beter is het om de beschikbare vacatures in combinatie met een generiek beroepsbeeld aan te bieden. Een beroepsbeeld is een korte video van een beroep. Die video laat zien wat de dagelijkse werkzaamheden zijn. Ook brengt de video enkele personen in beeld tijdens het uitoefenen van het beroep.
Werkgevers zouden op brancheniveau in samenwerking met onderwijsinstellingen zelfs nog een stap verder kunnen gaan. Bij en/of omscholing komt zeer vaak voor bij arbeidsbemiddeling. Een opleidingsfilm laat in een paar minuten zien wat de kans is op een baan na het volgen van de opleiding, wat de inhoud is van de opleiding en hoe lang de opleiding duurt.
Beroepsbeelden en opleidingsbeelden zijn niet nieuw. Onze zuiderburen van de Vlaamse Dienst voor Arbeidsbemiddeling en Beroepsopleiding (VDAB) doen dit al een paar jaar. Op hun website zijn meer dan 200 van deze beroepen- en opleidingenfilms opgenomen . Deze filmpjes spreken veel meer tot de verbeelding dan normale vacatureteksten en opleidingbrochures. Bovendien kan de werkzoekende een betere keuze maken wanneer vacatures zijn gekoppeld aan een beroepsbeeld, omdat pas dan ècht duidelijk is wat de vacature inhoudt. Dit draagt bij aan een betere matching.
De werkgever moet zelf ook gebruik gaan maken van social media om de vraag te verspreiden en waar nodig te verduidelijken. Hoewel het verduidelijken van de vacatures via een beroepsbeeld op zich geen social media is, is deze stap wel noodzakelijk om de doelgroep te bereiken. Dit is te combineren met het plaatsen van de vacature op de eigen Linkedin- of Hyvesgroep. De medewerkers kunnen deze vacature met beroepsbeeld bij het eigen netwerk onder de aandacht brengen. Als werkgevers hier niet voor kiezen kunnen zij ook gebruik maken van een moderne vacaturebank.
Werkzoekenden, werkgevers en de bestaande vacaturebanken
Op dit moment gebruiken werkgevers en werkzoekenden vooral de bestaande online vacaturebanken. Voor beiden partijen leidt dit niet altijd tot succes. Het plaatsen van de vacature is kostbaar voor de werkgever en vanwege het grote aanbod aan banensites moet de werkzoekende meerdere websites doorzoeken. Elke site werkt net weer anders of toont andere informatie. Dit bemoeilijkt het matchingsproces.
Dat is niet nodig wanneer het bestaande aanbod aan vacatures gecombineerd wordt met de online profielen van de verschillende social media kanalen. Jobport is een geavanceerde vacaturebank die dit mogelijk maakt. Op Jobport vindt de werkzoekende alle online vacatures van Nederland. Door zijn LinkedIn netwerk te koppelen aan de vacaturebank ziet de werkzoekende direct of hij iemand kent bij de werkgever die de vacature aanbiedt. Dit is ook mogelijk met een Hyves-profiel. Als de vacature is aangevuld met beroeps- en opleidingsbeelden ontstaat een compleet beeld. De werkzoekende ziet wie binnen zijn netwerk een relatie heeft met de vacature en hij weet dankzij het beroepsbeeld precies wat de werkgever vraagt.
Waar zit de kracht?
De echte kracht zit in het verbinden van de vacatures, de beroepenbeelden en het online netwerk van de cliënt. Via social media als Hyves of een simpele versie van LinkedIn is het mogelijk om snel, simpel en met weinig moeite aan het netwerk te laten weten dat de werkzoekende een baan zoekt. Zo kan de werkzoekende met weinig inspanning zijn netwerk inschakelen bij het zoeken naar werk. Bovendien is snel te zien welke personen in het netwerk werkzaam zijn bij het bedrijf dat de vacature aanbiedt. Ook begrijpt de werkzoekende, dankzij het beroepsbeeld goed wat de vacature van hem vraagt.
Alles wat we hierboven beschrijven is mogelijk met bestaande technologie. In de praktijk maken werkcoaches hier geen gebruik van. Daarom roepen we de managers van werkpleinen op om de werkcoaches te voorzien van de juiste tools. Zij moeten de beschikking hebben over een moderne vacaturebank. Daarnaast moeten zij in staat worden gesteld om de beschikbare social media op een goede manier toe te passen. Zij moeten leren om werkzoekenden te trainen in het gebruik van een moderne vacaturebank en social media als middel voor profilering naar werkgevers. Pas dan kan social media een sleutelrol vervullen in het matchingsproces.
Tolja van de Bilt is als docent werkzaam bij de Academie voor ICT & Business van Avans Hogeschool in Breda. Daarnaast is hij eigenaar van 2Bright. 2Bright levert intuïtieve internetdiensten waarbij de begeleiding van cliënten naar de arbeidsmarkt centraal staat. www.2bright.nl.
Peter-August Keur is als onderzoeker en adviseur werkzaam voor Zenc (www.zenc.nl). Op zijn weblog schrijft Peter-August met een kritische pen over de manier waarop de overheid met informatie omgaat. Kijk op www.peterkeur.nl.